GPS definities van A tot Z. Binnen GPS zijn er veel verschillende termen, die er worden gebruikt. Op deze pagina heb ik ze allemaal voor u verzameld, zodat u een totaal overzicht heeft met alle GPS definities.
GPS oftewel Global Positioning System is bedacht in de Verenigde Staten. Veel termen zijn dan ook in het Engels. Gelukkig hoeft u geen Engels te kennen om GPS te gebruiken. Bovendien staan in deze lijst met GPS definities alle GPS termen duidelijk omschreven, zodat u ook een goed beeld heeft van de achtergrond van GPS.
GPS definities: de oplossing
Het kan zo zijn dat u niet in de gelegenheid bent om dit gehele artikel te lezen. Daarom is er nog een mogelijkheid om meer te weten te komen over GPS en haar definities.
U kunt via deze website een GPS meetsysteem proberen. Kijk daarvoor direct op deze pagina.
U kunt ook een demonstratie aanvragen van één van onze GPS meetsystemen. Bij deze demonstratie kunt u dan ook gerichte vragen stellen over de verschillende GPS definities en natuurlijk ook over andere onderwerpen met betrekking tot GPS landmeten.
Mocht u geen tijd hebben voor een demonstratie of wilt u snel tussendoor de software van onze GPS meetsystemen proberen dan is dat mogelijk. Apglos Survey Wizard is de eenvoudigste software om GPS metingen mee uit te voeren. U kunt deze gratis downloaden van de Google Play Store.
De landmeetapp Apglos Survey Wizard heeft volledige functionaliteit met de GPS van uw Android apparaat. U kunt deze app dus volledig testen en het is gratis.
Natuurlijk is de nauwkeurigheid van onze GPS ontvangers beter dan die van de standaard Android apparaten. Mocht u dus een test willen doen met een nauwkeurig systeem, kijk dan op deze pagina.
Afplatting
De afplatting is een waarde voor de verhouding tussen de horizontale straal en de verticale straal van een ellipsoïde. Een ellipsoïde wordt vaak gebruikt als model van de aarde.
Afstand
Afstand is een grootheid, die in de wiskunde wordt gebruikt, om de meetbare ruimte tussen tween niet samenvallende objecten aan te duiden. Bij GPS landmeten is het met name bij het uitzetten van belang om de afstand tot het uit te zetten punt tot nul terug te brengen, zodat u de locatie van het uit te zetten punt kunt markeren.
Altitude
Altitude is het hoogteverschil tussen het object en een bepaald referentieniveau. In het geval van GPS landmeten is het referentieniveau de ellipsoïde.
Antenne
Een antenne is het onderdeel van GPS meetsysteem, dat satellietsignalen opvangt. Een antenne kan geïntegreerd zijn in een GNSS ontvanger, maar deze kan ook geheel extern zijn. Niet elke antenna kan dezelfde satellietsignalen ontvangen. Bij het samenstellen van een GPS meetsysteem is het van belang om goed te kijken welke satellietsignalen de GPS signalen kan ontvangen.
Basisstation (Base)
Een basisstation is een GNSS ontvanger op een vaste locatie, die over langere tijd satellietsignalen ontvangt, en daardoor naar andere GNSS ontvangers correctiesignalen kan sturen, zodat deze GNSS ontvangers exact de positie kunnen bepalen.
BEIDOU
BEIDOU is de Chinese satellietconstellatie voor navigatie oftewel de Chinese tegenhanger van GPS. Dit is dus een systeem van Chinese satellieten, die signalen naar de aarde sturen, zodat ontvangers exact de positie kunnen bepalen. De meeste ontvangers werken zowel met GPS als met BEIDOU.
Bipod
Een bipod is een GPS hulpmiddel, bestaande uit twee poten, waarmee een GPS meetstok staande kan worden gehouden, zodat deze voor een langere periode de positie kan bepalen op één en dezelfde plaats.
Bluetooth
Bluetooth is een communicatieprotocol tussen apparaten voor de korte afstand. Zo kan er data tussen verschillende apparaten worden verzonden. De meeste GNSS ontvangers gebruiken Bluetooth om de berekende positiegegevens met andere apparaten te communiceren.
Boog
Een boog is een lijnelement met een curve. Naast het begin- en eindpunt, definieert de straal grotendeels hoe de boog er uit ziet. Met Apglos Survey Wizard kunt u bogen meten.
Breedtegraad
De breedtegraad is de latitude. Breedtegraden lopen parallel aan de evenaar. De maximale waarde is op de noordpool met 90˚. En de minimale waarde is op de zuidpool met -90˚. Precies in het midden ligt de evenaar. Deze heeft een waarde van 0˚. Een GPS positie wordt aangeduid in een breedtegraad en een lengtegraad.
Cassini-Soldner
Cassini-Soldner is de naam van een manier om een coördinaat met latitude en longitude om te rekenen naar een X- en Y-coördinaat, zodat het punt op een kaart geprojecteerd kan worden. In Nederland en België wordt deze methode niet gebruikt.
CORS
CORS staat voor continuously operating reference stations, oftewel continu opererende referentiestations. Dit is een netwerk van GPS ontvangers, die op een vaste plaats de gehele tijd de positie bepalen en afwijkingen van de satellietsignalen detecteren. Deze afwijkingen worden gecorrigeerd en de correcties worden naar de GPS ontvangers in het veld gestuurd.
CRS
CRS staat voor Coordinate Reference System. Dit is dus eigenlijk hoe en met welke coördinaten een punt op een kaart wordt geprojecteerd. In Nederland is dit het Rijksdriehoekstelsel met de bekende RD coördinaten. In België worden er meerdere CRS gebruikt, zoals Lambert72.
Datum
Een datum is een model van de aarde, die gebruikt wordt om objecten in kaart te brengen. Dit model bestaat voornamelijk uit twee waarden. Eén waarde is voor de straal van de aarde en de andere waarde is voor de afplatting.
DGPS
DGPS staat voor differential global positioning system. Wanneer dit wordt toegepast wordt de positie van de ontvanger gecorrigeerd aan de hand van gegevens van een referentieontvanger. Hierdoor verbetert de positieberekening van de ontvanger. Met DGPS wordt een nauwkeurigheid van zo’n 2 tot 5 meter behaald.
Differentiële correctie
Differentiële correcties zijn de correcties die GPS ontvangers gebruiken om de positie nauwkeuriger te berekenen.
Easting
Easting is een Engelse term voor de waarde van een punt van west naar oost. In Nederland en België wordt hiervoor vaak de term X-coördinaat gebruikt.
Excentriciteit
De excentriciteit geeft aan hoe afgeplat een ellipsoïde is. De excentriciteit en afplatting zijn beide waarden die de verhouding tussen de horizontale en verticale straal van een ellips aangeven.
ECEF
ECEF staat voor earth-centered, earth-fixed. Dit is een coördinatenstelsel waarvan het nulpunt het centrale punt van de aarde is. De coördinaten worden aangeduid in een X-, Y- en Z-coördinaat. ECEF wordt in sommige gevallen gebruikt om een coördinaat van latitude, longitude en altitude om te rekenen naar een X-, Y- en Z- coördinaat voor op een kaart.
EGNOS
EGNOS staat voor European Geostationary Navigation Overlay Service. Dit is het Europese SBAS om de werking van het complete GPS systeem in Europa te verbeteren.
Ellipsoïde
Een ellipsoïde is een model van de aarde in de vorm van een ellips. De omtrek rondom de noord- en zuidpool is kleiner dan de omtrek rondom de evenaar. Een aantal belangrijke ellipsoïden in de wereld van GPS zijn WGS84 en ETRS89.
Epoch
Epoch staat voor een basistijd. Vanaf deze bepaalde tijd wordt door de satellieten gerekend, zodat zij het juiste signaal afgeven.
ETRS89
ETRS89 is het model van de aarde dat in het grootste gedeelte van Europa gebruikt wordt. ETRS89 is een model in de vorm van een ellipsoïde. De straal rondom de aarde is 6378137 en de afplatting aangeduid in de term 1/f = 298,257222101. Dit is de basis van alle GPS metingen in Europa.
Evenaar
De evenaar is een denkbeeldige lijn op het breedste gedeelte van de aarde. Deze lijn scheidt het noordelijk halfrond van het zuidelijk halfrond en de breedtegraad of latitude is hier 0˚.
Float RTK
Float RTK is een waarde voor de nauwkeurigheid van de berekende positie. Aan de hand van gegevens van referentieontvangers wordt de positie nauwkeuriger berekend. Wanneer de nauwkeurigheid tussen zo’n 1 meter tot 0,10 m is dan wordt de positie aangeduid met de nauwkeurigheidswaarde Float RTK.
Galileo
Galileo is Europese satellietconstellatie voor navigatie. Dit is het Europese equivalent van GPS. Deze Europse satellieten sturen ook postiegegevens naar de aarde, waardoor ontvangers de postie kunnen bepalen. De meeste ontvangers werken zowel met GPS als met Galileo.
Geoïde
Een geoïde is een hypothetisch model van de aarde, waarbij het zeeniveau gelijk is. Bij het meten met GPS moet de hoogte gecorrigeerd worden naar één niveau. De zwaartekracht op de aarde is namelijk niet overal gelijk. Bij het bepalen van de hoogten met GPS moeten deze hoogten worden gecorrigeerd zodat het verschil in zwaartekracht wordt tenietgedaan.
GGA
Een GGA regel is onderdeel van de NMEA regels, die een normale GPS ontvanger verstuurt om haar positie mee te delen. In de GGA regel staat de exacte positie van de ontvanger in latitude en longitude. Daarnaast staan er gegevens in deze regel waarmee de hoogte kan worden bepaald. Hieronder staat een voorbeeld van een GGA regel.
$GPGGA,172814.0,3723.46587704,N,12202.26957864,W,2,6,1.2,18.893,M,-25.669,M,2.0,0031*4F
In deze regel staat ook de fix of nauwkeurigheidswaarde. Dit kan zijn DGPS, Float RTK, RTK.
GLONASS
GLONASS is het Russische GPS. Nadat de Amerikanen GPS hadden gelanceerd konden de Russen niet achterblijven. Zij lanceerden ook navigatiesatellieten. Al deze Russische navigatiesatellieten bij elkaar heten GLONASS. De meeste ontvangers werken met zowel GPS als GLONASS.
GNSS
GNSS is de afkorting van Global Navigation Satellite System. Toen na de Amerikanen de Russen hun navigatiesatellieten lanceerden, waren er meerdere satellietconstellaties voor navigatie. De naam voor alle navigatiesatellieten tesamen is GNSS. Hiervallen naast GPS en GLONASS ook BEIDOU en GALILEO onder.
GNSS ontvanger
Een GNSS ontvanger is een ontvanger, die een positie kan bepalen aan de hand van verschillende navigatiesatellieten. Voor een GNSS ontvanger kunnen dit zijn satellieten van de verschillende satellietconstellaties GPS, GLONASS, BEIDOU en GALILEO.
GPS
GPS staat voor Global Positioning System. Het is de naam voor de Amerikaanse constellatie van navigatiesatellieten. Deze satellieten sturen positiegegevens naar de aarde, zodat de ontvanger exact de positie op aarde kunnen bepalen.
GPS ontvanger
Officiëel bepaald een GPS ontvanger alleen de positie aan de hand van de satellietsignalen van GPS satellieten. Echter de termen GPS en GNSS worden veelal door elkaar heen gebruikt. Daarom wordt tegen een GNSS ontvanger ook vaak GPS ontvanger bedoeld. Dit is in feite dus niet correct.
Greenwich
Bij Greenwich, een plaatsje in Engeland, ligt de meridiaan, die wordt gezien als het nulpunt van de longitude of lengtegraad. Deze meridiaan is niet alleen het begin van de telling van de longitude, maar ook het einde. En dan heeft deze meridiaan een waarde van 360˚.
GST
Een GST regel is afkomstig uit de NMEA regels, welke door normale GNSS ontvangers worden verstuurd om positiegegevens met andere apparaten te delen. In de GST regel staan gegevens over de nauwkeurigheid van de positie. Een voorbeeld van een GST regel staat hieronder.
$GPGST,172814.0,0.006,0.023,0.020,273.6,0.023,0.020,0.031*6A
Handheld
Een handheld is een onderdeel van een compleet GPS meetsysteem, waar er met de door de GNSS ontvanger bepaalde positie wordt gewerkt. Dit kan zijn het opslaan van het coördinaat of inmeten of het uitzetten van punten. Bepaalde vormen van handhelds zijn tablets of telefoons.
hBG18
Bijna elke land gebruikt zijn eigen geoïde. In België wordt de geoïde hBG18 gebruikt. Deze is nodig om de met GPS bepaalde latitude te vertalen naar een TAW hoogte.
HDOP
HDOP is de afkorting van Horizontal Dilution of Precision. Deze waarde geeft aan hoe verspreid de posities van de satellieten zijn en hoe zeker of onzeker daarmee de horizontale positie kan worden bepaald. Hoe meer verspreid de satellieten staan verspreid hoe zekerder de GNSS ontvanger de positie kan bepalen.
Hoogtebout
Een hoogtebout is een bout die door iemand is geplaatst met een bepaalde hoogte. Deze hoogte is bekend, waardoor men metingen kan controleren. Er zijn ook hoogtebouten die door het Kadaster worden beheerd. Deze worden om de zoveel jaar ingemeten en gecontroleerd.
Hotine Oblique Mercator
Hotine Oblique Mercator is de naam van een manier om een coördinaat met latitude en longitude om te rekenen naar een X- en Y-coördinaat, zodat het punt op een kaart geprojecteerd kan worden. In Nederland en België wordt deze methode niet gebruikt.
Hotine Oblique Mercator Azimuth Center
Hotine Oblique Mercator Azimuth Center is de naam van een manier om een coördinaat met latitude en longitude om te rekenen naar een X- en Y-coördinaat, zodat het punt op een kaart geprojecteerd kan worden. In Nederland en België wordt deze methode niet gebruikt.
Inmeten
Inmeten is het vastleggen van objecten in de vorm van punten, lijnen, bogen en vlakken, zodat daar uiteindelijk een kaart of ondergrond van gemaakt kan worden.
Kaartprojectie
Een kaartprojectie is een afbeelding van (een deel van) het aardoppervlak in twee dimensies. De latitude en longitude van de aarde moeten daarvoor worden omgezet naar een X-coördinaat en een Y-coördinaat. Dit kan op vele manieren gebeuren, zoals met:
- Cassini-Soldner
- Hotine Oblique Mercator
- Hotine Oblique Mercator Azimuth Center
- Krovak
- Lambert Conic Conformal (1SP)
- Lambert Conic Conformal (2SP)
- Mercator (1SP)
- Mercator (2SP)
- Oblique Stereographic
- Polar Stereographic
- Transverse Mercator
- Transverse Mercator South Orientated
Krovak
Krovak is een methode om de punten van het aardoppervlak op een platte afbeelding te projecteren. Deze methode wordt niet gebruikt in Nederland en Belgïe.
L1
L1 is het oudste signaal dat GPS satellieten afgeven. Dit signaal gebruikt de frequency 1575.42 MHz. Elke GNSS ontvanger zal dit type signaal kunnen ontvangen.
L2
L2 is een verbeterd signaal van de L1 signalen. Het gebruikt de frequency 1227.60 MHz. Dit signaal gaat sneller, waardoor het signaal ook makkelijker door wolken, gebouwen en bomen gaat. Niet elke GNSS ontvanger gebruikt dit signaal om de positie te bepalen.
L5
Inmiddels is er ook het L5 signaal. Dit signaal wordt ook door GPS satellieten afgegeven. Dit signaal gebruikt de frequency 1176 MHz. Dit zal nog beter werken dan het L2 signaal. Niet alle GNSS ontvangers zullen dit signaal kunnen gebruiken.
Lambert Conic Conformal (1SP)
Lambert Conic Conformal (1SP) is een methode om een coördinaat met latitude en longitude om te rekenen naar een X-coördinaat en een Y-coördinaat, zodat het op een plat vlak of kaart kan worden geprojecteerd.
Lambert Conic Conformal (2SP)
Lambert Conic Conformal (2SP) is een net iets andere methode dan Lambert Conic Conformal (1SP). Maar ook dit is een methode om positie in breedtegraad en lengtegraad om te zetten in een X- en Y-coördinaat.
Lambert 2005
Lambert 2005 is het coördinatenstelsel in België dat in 2006 door het Belgische Nationaal Geografisch Instituut werd ingevoerd. Dit coördinatenstelsel werd snel vervangen door Lambert 2008 en moet niet meer worden gebruikt.
Lambert 2008
Lambert 2008 is de vervanger van Lambert 2005. Dit coördinatenstelsel is in 2007 ingevoerd in België. Dit is gedaan door het Nationaal Geografisch Instituut. Dit coördinatenstelsel is ingevoerd om het verzamelen van data met GPS te verbeteren en te versnellen.
Lambert 72
Lambert 72 is nog een coördinatenstelsel in België. Dit is vanaf halverwege de jaren 70 van de vorige eeuw een officiëel coördinatenstelsel in België. Het wordt nog steeds gebruikt.
Landmeetapp
Een landmeetapp is software op een tablet, telefoon of handheld, waarmee men landmeetkundige werkzaamheden kan uitvoeren, zoals inmeten en uitzetten. Een landmeetapp is dan ook een wezenlijk onderdeel van GPS meetapparatuur.
Landmeetsoftware
Landmeetsoftware is onderdeel van een compleet GPS meetsysteem. Deze staat op de handheld geïnstalleerd. Met behulp van de landmeetsoftware kan men inmeten en uitzetten.
Latitude
De latitude is de positie van noordpool naar zuidpool, die in graden is aangegeven. De noordpool is hierbij 90˚ en de zuidpool is hierbij -90˚. Op precies 0˚ ligt de evenaar.
Lengte
De lengte is de afmeting van een object tussen het begin- en eindpunt.
Lengtegraad
De lengtegraad is de positie op de aarde in west-oostelijke richting. Waarbij de 0 meridiaan bij Greenwich het nulpunt is en de waarde in oostelijke richting oploopt tot 360˚ tot men weer bij Greenwich is. Soms wordt het westelijk halfrond ook aangeduid met de waarden -180˚ tot 0˚.
Lijn
Een lijn is de kortste route tussen twee punten.
Longitude
De longitude is de positie van een punt in oostelijke richting. Het nulpunt van longitude is de 0 meridiaan bij Greenwich. Van daaruit loopt de longitude in oostelijke richting op totdat deze weer bij de meridiaan in Greenwich is tot een waarde van 360˚. Soms wordt het westelijk halfrond ook aangeduid met de waarden -180˚ tot 0˚.
Loodstaaf
Een loodstaaf is onderdeel van een GPS meetsysteem. De GNSS ontvanger wordt bovenop de loodstaaf gemonteerd en de handheld of tablet eraan. Hierdoor kan men de loodstaaf makkelijk met één hand vasthouden en de landmeetsoftware met de andere bedienen. Het is belangrijk om de lengte van de loodstaaf te weten, omdat de hoogte van de locatie van de GNSS ontvanger invloed heeft op de gemeten positie.
Lora
Lora staat voor Long Range. Dit is vooral een term die men bij het gebruik van een eigen basisstation gebruikt. De correctiegegevens worden dan namelijk via radio van het basisstation naar de rover gestuurd. Hiervoor gebruikt men dan ook vaak Lora antennes.
Magnetisch noorden
Het magnetische noorden is de plaats waar kompassen naar toe wijzen. Dit is niet helemaal hetzelfde als het echte noorden, wat gebruikt wordt bij GPS.
Meetstok
Een meetstok in de wereld van GPS is het complete GPS systeem wat nodig is om te kunnen meten. Hieronder valt de GNSS ontvanger, loodstaaf, tablethouder, tablet en landmeetsoftware.
Mercator (1SP)
Mercator (1SP) is een methode om een coördinaat met latitude en longitude om te rekenen naar een X-coördinaat en een Y-coördinaat, zodat het op een plat vlak of kaart kan worden geprojecteerd.
Mercator (2SP)
Mercator (2SP) is een net iets andere methode dan Mercator (1SP). Maar ook dit is een methode om positie in breedtegraad en lengtegraad om te zetten in een X- en Y-coördinaat.
Meridiaan
Een meridiaan is een denkbeeldige lijn van de noordpool naar de zuidpool, die van west naar oost een positie aangeeft op de aarde in graden, oftewel de lengtegraad of longitude.
MSL
MSL is een afkorting van Mean Sea Level. Dit is het verticale niveau waar vaak het hoogtepeil in GPS aan gerefereerd is.
Multipath
Multipath is het door de GNSS ontvanger ontvangen van twee verschillende signalen van een navigatie satelliet op hetzelfde moment. Dit kan ontstaan door spiegeling van het signaal door ramen enz.
NAP
NAP staat voor Normaal Amsterdams Peil en is het Nederlandse referentiepeil. In Nederland worden ten opzichte van dit peil de hoogten van gemeten. Lees hier meer over NAP.
NLGEO2004
Om met GPS de hoogte in NAP te kunnen bepalen, moeten de gemeten GPS hoogten worden gecorrigeerd met een geoïde. Dit werd gedaan met de geoïde genaamd NLGEO2004. Inmiddels is deze geoïde vervangen door NLGEO2018.
NLGEO2018
De met GPS gemeten hoogten worden in Nederland met behulp van de de geoïde NLGEO2018 gecorrigeerd naar NAP hoogten. Hierdoor kunnen nieuwe metingen met de oude hoogten worden vergeleken.
NMEA
NMEA is een afkorting van National Marine Electronics Association. Dit is de meest voorkomende taal die GNSS ontvangers gebruiken om hun positiegegevens te communiceren met andere apparaten. Het meest gebruikte protocol is NMEA 0183. In dit protocol staan ook de GGA en de GST regel beschreven.
Northing
Northing is een Engelse term voor de waarde van een punt van zuid naar noord. In Nederland en België wordt hiervoor vaak de term Y-coördinaat gebruikt.
NTRIP
NTRIP is nog een afkorting. Deze staat voor Networked Transport of RTCM via Internet Protocol. Dit is het protocol van hoe de communicatie verloopt tussen een netwerk rover en een netwerk van referentiestations.
NTRIP caster
Een NTRIP caster is een onderdeel van het correctienetwerk, dat de gegevens van alle referentiestations in het netwerk verzameld en daarvan de juiste gegevens naar de netwerk rover stuurt.
NTRIP client
Een NTRIP client is een netwerk rover, die haar positie stuurt naar de NTRIP caster en verzoekt om correctiegegevens. Na het ontvangen van deze correctiegegevens kan de NTRIP client nauwkeuriger de positie bepalen.
NTv2
NTv2 is een grid met correctiewaarden. De term staat voor National Transformation version 2. Bij sommige kaartprojecties zijn deze grid correcties noodzakelijk om de GPS coördinaten op een goede manier in te passen op een twee dimensionale tekening. Dit heeft voornamelijk te maken met vervormingen die de aarde heeft en die destijds bij het maken van het coördinatenstelsel niet zijn meegenomen. Zowel in Nederland als in België worden NTv2 bestanden gebruikt.
Oblique Stereographic
Oblique Stereographic is een methode om de verkregen GPS coördinaten op een plat vlak of kaart te projecten. Met deze methode kunnen dus X- en Y-coördinaten worden bepaald.
Oppervlak
Het oppervlak is de grootte van een gesloten tweedimensionaal meetkundig object.
Paalpunt
Een paalpunt is de standaard voet van de loodstaaf. Met behulp van de punt kunnen objecten precies worden aangeprikt, waardoor er preciezer met GPS kan worden gemeten.
PDOP
PDOP is de afkorting van Position of Dilution of Precision. Deze waarde geeft aan hoe verspreid de posities van de satellieten zijn en hoe zeker of onzeker daarmee de positie kan worden bepaald. Hoe meer verspreid de satellieten staan verspreid hoe zekerder de GNSS ontvanger de positie kan bepalen. PDOP is een combinatie van HDOP en VDOP.
Piket
Een piket is een houten paaltje dat de positie van een uitgezet punt weergeeft. Door bij het uitzetten piketten te gebruiken, kan men deze makkelijk terug vinden en het ontwerp makkelijk op de juiste locatie aanleggen of bouwen.
Polar Stereographic
Polar Stereographic is de naam van een manier om een coördinaat met latitude en longitude om te rekenen naar een X- en Y-coördinaat, zodat het punt op een kaart geprojecteerd kan worden.
Polylijn
Een polylijn is een lijnelement die bestaat uit meerdere lijnstukken. In een polylijn kunnen dus meerdere knikken zitten. Dit type lijnelement wordt vaak gebruikt in CAD programmas.
Postprocessing
Postprocessing is het proces, waarbij de kale GPS gegevens na afloop van de meting wordt vergeleken met de gegevens van een referentiestation, waardoor na afloop de ingewonnen gegevens worden gecorrigeerd naar nauwkeurige resultaten.
PPM
PPM is de afkorting van parts per million. Hoe groter de afstand tot een referentiestation hoe groter de afwijking van het gemeten punt is. Hoe kleiner de PPM waarde van de GNSS ontvanger hoe minder invloed deze afstand tot het referentiestation heeft.
Precisie
Precisie is de mate waarin de GPS metingen nabij de exacte positie liggen. Een ander woord voor precisie is nauwkeurigheid.
Projectie
Projectie is een verkorting van kaartprojectie. Het is dus een twee dimensionale afbeelding van (een deel van) de aarde. Hier zijn verschillende berekeningsmethoden voor.
Punt
Een punt is een object met een X-, Y- en Z- coördinaat dat niet verbonden is met andere objecten.
RDNAPTRANS 2008
RDNAPTRANS 2008 is door het Kadaster in 2009 gelanceerd. Dit is de specifieke berekeningsmethode die er in Nederland moet worden gehanteerd om een X-, Y- en Z-coördinaat te berekenen aan de hand van een GPS coördinaat met latitude, longitude en altitude. Deze berekeningsmethode mag tot uiterlijk 1 oktober 2010 worden gebruikt.
RDNAPTRANS 2018
RDNAPTRANS 2018 vervangt RDNAPTRANS 2008. Het Kadaster heeft deze berekeningsmethode samen met andere organisaties onder de vlag NSGI uitgewerkt. De berekening van GPS coördinaat naar X-, Y- en Z- coördinaat is verbeterd en aangepast. Deze specifieke berekeningsmethode mag vanaf 1 september 2019 worden gebruikt.
Referentiestation
Een referentiestation is een GNSS ontvanger op een vaste locatie, die over langere tijd satellietsignalen ontvangt, en daardoor naar andere GNSS ontvangers correctiesignalen kan sturen, zodat deze GNSS ontvangers exact de positie kunnen bepalen.
Rijksdriehoekcoördinaten
Rijksdriehoekscoördinaten, of RD-coördinaten, zijn de coördinaten in X en Y, die men in Nederland gebruikt. Om GPS coördinaten naar Rijksdriehoekscoördinaten om te rekenen moet men de specifieke transformatiemethode RDNAPTRANS 2018 gebruiken. Nadat dit is gebeurd past een GPS meting exact op locatie in de kaart van Nederland.
Rijksdriehoekstelsel
Het Rijksdriehoekstelsel is het coördinatenstelsel, waarin de Rijksdriehoekcoördinaten worden gebruikt. Dit stelsel is vroeger gemaakt door kerktorens in driehoeken aan elkaar te meten.
Rover
Een rover is een GPS meetsysteem, waarmee men de positie nauwkeurig kunt bepalen. Met een rover kan men al bewegend de exacte locatie bepalen. Om dat te doen moet de rover wel in verbinding staan met een basisstation of een referentiestation.
RTCM
RTCM is de afkorting van Radio Technical Commission for Maritime Services. Uiteindelijk is dit het protocol van hoe correctiegegevens van een basisstation of een NTRIP caster naar een rover worden gestuurd.
RTK
RTK staat voor Real Time Kinematic. Het is een waarde voor de nauwkeurigheid van de berekende positie. Aan de hand van gegevens van referentieontvangers wordt de positie nauwkeuriger berekend. Wanneer de nauwkeurigheid tussen zo’n 3 centimeter tot 1 centimeter is dan wordt de positie aangeduid met de nauwkeurigheidswaarde RTK.
RTK correcties
Een RTK nauwkeurigheid van maximaal enkele centimeters kan met GPS alleen worden verkregen wanneer er correcties van een basisstation of een referentiestation naar een rover worden gestuurd. Deze correcties worden ook wel RTK correcties genoemd.
Satellietsignaal
Een satellietsignaal is een signaal die een satelliet stuurt naar de aarde. Bij navigatiesatellieten zijn dit dus de positiegegevens, waarmee een GNSS ontvanger een positie op de aarde kan bepalen.
SBAS
SBAS is een afkorting die staat voor Satellite-based Augmentation Systems. SBAS verbetert de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van GNSS informatie door signaal meetfouten te corrigeren en door informatie over de nauwkeurigheid, integriteit, continuiteit and beschikbaarheid van haar signaal door te geven.
Semi-major axis
De semi-major axis is de grootste straal in een ellips. Een ellips wordt vorm gegeven door twee stralen een grote en een kleine. Major zegt al dat het gaat om de grote straal.
Semi-minor axis
De semi-minor axis is de kleinste straal in een ellips. Een ellips wordt vorm gegeven door twee stralen een grote en een kleine. Minor zegt al dat het gaat om de kleine straal.
SMA
SMA is een veel gebruikte aansluiting van GPS antennes.
SPS
SPS is Standard Positioning Service. Dit betekent dat de positie door de GNSS ontvanger wordt bepaald zonder dat er correcties worden gebruikt. De afwijkingen bij deze positie kunnen zo’n 10 tot 20 meter zijn.
Statief
Een statief is een voorwerp dat kan worden gebruikt om een GNSS ontvanger op een bepaalde hoogte te monteren. Vaak wordt een statief ook wel een tripod genoemd.
Straal
Een straal is de afstand van het middelpunt van een cirkel of bol tot aan de cirkel of bol zelf.
SV
SV staat voor space vehicle. Oftewel het is een voertuig in de ruimte. GPS satellieten vallen hier ook onder. Vaak gebruikt men het aantal SV als maat voor de hoeveelheid navigatiesatellieten dat een GNSS ontvanger gebruikt om de positie te bepalen.
Tablet
Een tablet is een handheld, waarop landmeetsoftware is geïnstalleerd. De tablet is onderdeel van het complete GPS meetsysteem.
Tablethouder
Een tablethouder is het onderdeel van de complete GPS meetset dat de tablet aan de loodstaaf bevestigd.
TAW
TAW staat voor Tweede Algemene Waterpassing. Dit is de referentiehoogte waarin hoogtemetingen in België worden uitgedrukt. Dit is dus de NAP van België.
TDOP
TDOP is de afkorting van Time Dilution of Precision. Deze waarde geeft aan hoe zeker de klok van de satellieten is.
TLE
TLE staat voor Two Line Element. In twee regels wordt hierin de positie van een satelliet aangegeven. Dit is belangrijk om de positie op aarde te kunnen bepalen aan de hand van de satellietsignalen.
TNC
TNC is een veel gebruikte aansluiting van GPS antennes.
Transformatie
Transformatie is de berekeningsmethode om een punt op de aarde te projecteren op een plat vlak of kaart.
Transverse Mercator
Transverse Mercator is de meest gebruikte methode als transformatie. De meeste wereldkaarten gebruiken deze methode om de aarde af te beelden op een plat vlak.
Transverse Mercator South Orientated
Transverse Mercator South Orientated is een methode om de punten van het aardoppervlak op een platte afbeelding te projecteren. Deze methode wordt in sommige landen op het zuidelijk werelddeel gebruikt.
Tribrach
Een tribrach is een onderdeel van een basisstation. Dit onderdeel zorgt ervoor dat de GNSS ontvanger makkelijk op hoogte in te stellen is.
Tripod
Een tripod is een statief dat bestaat uit drie poten. Met behulp van de drie poten kan men de bovenkant van de tripod vrij eenvoudig zo stellen dat het vlak is. Dit is ook nodig wanneer men een GNSS ontvanger gebruikt als basisstation.
Uitzetten
Uitzetten is het zichtbaar maken van punten en lijnobjecten uit het ontwerp in het veld. Dit gebeurt vaak met behulp van piketten.
UTM
UTM staat voor Universal Transversal Mercator. Dit is de transformatie die gebruikt wordt voor het afbeelden van de wereldkaart. Daarvoor is de wereld in verschillende zones ingedeeld. Elke zone heeft hun eigen oorsprong van X- en Y- coördinaten.
VDOP
VDOP is de afkorting van Vertical Dilution of Precision. Deze waarde geeft aan hoe verspreid de posities van de satellieten zijn en hoe zeker of onzeker daarmee de verticale positie kan worden bepaald. Hoe meer verspreid de satellieten staan verspreid hoe zekerder de GNSS ontvanger de positie kan bepalen.
Vlak
Een vlak is een oppervlak dat omsloten wordt door een grens waarbij het begin- en eindpunt aan elkaar gelijk zijn en waarbij er minimaal twee andere punten tussen het begin- en eindpunt liggen.
Volume
Volume is de inhoud van een object of grondlichaam.
VRS
VRS staat voor Vertical Reference System. Het geeft dus het hoogtematenstelsel aan. In Nederland is dit NAP en in België is dit TAW.
WAAS
WAAS is een afkorting, die staat voor Wide Area Augmentation System. Het is een systeem voor de luchtvaart met als doel om de nauwkeurigheid, integriteit en beschikbaarheid van GPS te vergroten. Dit systeem is gemaakt door de Verenigde Staten.
Waterpas
Een waterpas is onderdeel van een loodstaaf. Door middel van de luchtbel in de vloeistof van het waterpas kan men de loodstaaf recht houden. Dit is belangrijk, omdat bij het scheef houden van de loodstaaf er afwijkingen in de positie ontstaan.
WGS84
WGS84 is een model van de aarde in de vorm van een ellips. Deze ellipsoïde heeft een straal om de evenaar van 6378137 en een omgekeerde afplatting van 298,257223563. Dit is bij GPS de meest gebruikte ellipsoïde ter wereld.
X-coördinaat
De X-coördinaat is de positie op een kaart in west-oost richting. Aan de westkant van de kaart is de X-coördinaat vaak kleiner dan aan de oostkant van de kaart.
Y-coördinaat
De Y-coördinaat is de positie van een punt op een kaart in noord-zuid richting. Meestal is het Y-coördinaat aan de noordzijde van de kaart groter dan die aan de zuidzijde.
Zandvoet
Een zandvoet is het onderste deel van een loodstaaf dat een platte onderkant heeft en geen punt. Deze kan op zachte ondergronden worden gebruikt, waardoor deze niet in de zachte ondergrond zakt en de correcte hoogte van de ondergrond kan worden bepaald.
Slotconclusie over GPS definities
Dit was een heel artikel met vele GPS definities. Er is veel over dit onderwerp van GPS landmeten te melden. We hopen dan ook dat u er in ieder geval een aantal zaken van heeft opgepikt en dat u daar u voordeel mee kunt doen.
Echter is alles wat in dit artikel is geschreven theorie. Als u deze theorie in de praktijk wilt brengen dan kan dat.
U kunt namelijk via deze website een GPS meetsysteem proberen of kopen. Wanneer u dat doet dan kunt u wat u door het lezen van dit artikel met GPS definities direct in de praktijk brengen. En u kunt zien of het werken met onze GPS meetapparatuur iets voor u is.
Natuurlijk krijgt u wanneer u één van onze GPS meetsystemen probeert of koopt nog een korte en duidelijke uitleg, zodat u direct ermee aan de slag kunt.
Mocht u eerst een demonstratie willen dan kunt u die hier boeken. Bij een demonstratie of een korte uitleg kunt u ook nog specifieke vragen stellen de verschillende GPS definities.
